کلم ها انواع مختلفی دارند برخی خوراکی و برخی زینتی هستند. در زمستان فصل گلدهی اکثر گیاهان تمام می‌شود و چیز دیگری برای رنگ دادن به باغچه‌ها و پارک‌ها وجود ندارد. ممکن است در کمال تعجب از کنار پارکی عبور کنید و گلهای کلم رنگارنگی را ببینید! تعجب نکنید زیرا این گل‌های زیبای زمستانی ثمره‌ی بذر گل کلم زینتی هستند اگر میخواهید با بذر گل کلم زینتی آشنا شوید همراه این محصول سبزآفرین باشید.

کلم بدون سر چیست؟

این گروه از کلم به کلم پیچ معروف شده اند که بیشتر نوع خوراکی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خانواده شامل تعدادی از گونه های وحشی و زراعی است که بسیاری از آن ها به دلیل برگ ها و گل های خوراکی خود پرورش داده می‌شوند. نام گل کلم زینتی Brassica Oleracea Acephala و معنای لغوی Acephala کلم بدون سر است. کلم های زینتی بومی آسیا، شرق آسیا، خاورمیانه و اروپا هستند.

مراحل زندگی و رشد بذر گل کلم زینتی

کلم های زینتی بیشتر در سال اول رشدشان مورد استفاده قرار می‌گیرند اما گاهی آن ها را به عنوان گل همیشه سبز و دو ساله می‌کارند. در پاییز و زمستان سال اول برگ های درشت و پر رنگی دارند که جلوه بسیار زیبایی به باغچه و محیط کاشت خود می‌دهند. اما از بهار سال بعد برگ های رنگی آن ها کم کم سبز می‌شوند و رنگ خود را از دست می‌دهند. سپس ساقه به صورت طولی رشد می‌کند و ارتفاع آن بیشتر می‌شود؛ آن گاه شروع به گلدهی می‌کند و بذرهای آن در تابستان به عمل می‌آیند.

ویژگی ظاهری گل کلم زینتی

کلم زینتی به صورت بوته ای با برگ های پهن و بزرگ به هم پیچیده گاهی با گل رز اشتباه گرفته می‌شود. این برگ های در هم پیچیده به رنگ کرم، سفید، سبز، صورتی و بنفش وجود دارند که پس از گذشت زمستان و ساقه طویل می‌شود. در انتهای این ساقه های بلند گل های زرد و متمایل به رنگ کرم ظاهر می‌شوند. این گل ها در کنار برگ های طوقه‌ای، مخروطی ایجاد می‌کنند که جنبه زینتی دارد. البته گلدهی این گیاه اهمیت ندارد و کاشت آن به دلیل برگ های رنگی و زیبای آن انجام می‌شود.

نکته: این گیاه نسبت به سرما بسیار مقاوم است و اگر زمستان به اندازه کافی سرد نباشد و نیازهای سرمایی آن برطرف نشود؛ در بهار گلدهی انجام نمی‌شود و به همان صورت طوقه‌ای باقی می‌ماند.

ویژگی ریشه کلم زینتی

ریشه کلم های زینتی به طور عمودی رشد می‌کند و مستقیم به سمت پایین گلدان حرکت می‌کند. اگر خاکی که در گلدان و باغچه استفاده کرده اید سبک باشد و حرکت ریشه در آن به راحتی انجام شود پس از مدت کوتاهی ریشه به ته گلدان می‌رسد. ریشه در این حالت تمایل دارد باز هم رشد کند و اگر گلدان را تعویض نکنید و گیاه را در گلدان بزرگتری قرار ندهید گیاه خشک می‌شود و از بین می‌رود.

شرایط نگهداری بذر گل کلم زینتی

کلم یکی از گیاهان زینتی است که نگهداری بسیار آسانی دارد زیرا می‌توانید با هزینه بسیار کم بذر گل کلم زینتی را خرید کنید و در هر شرایطی آن را بکارید. البته به خاطر داشته باشید که هر گیاهی به شرایط خاصی برای نگهداری احتیاج دارد؛ برخی شرایط بسیار آسان هستند و به راحتی و در هر منطقه و محیطی می‌توان شرایط ایده‌آل برای کاشت و پرورش گیاه را فراهم کرد. در ادامه برخی از شرایط نگهداری کلم زینتی را بررسی می‌کنیم.

آب و هوا

کلم های زینتی را هر جا که می‌کارید به آن ها سرما دهید! کلم ها گرمایی هستند و در مناطق گرم و خشک گلدهی و رشد مطلوبی نخواهند داشت.آن ها را به مناطق سرد ببرید اما بهتر است کمی رطوبت هم در هو وجود داشته باشد. به دلیل سرما دوستی این گل آن را در پاییز و زمستان در حیاط و خارج از خانه می‌کارند.

نور

کلم ها نور را از سایه بیشتر دوست دارند اما باید مراقب باشید نور شدید خورشید برای آن ها خوب نیست. زیرا باعث سوختن حاشیه برگ ها و کدر شدن رنگ زیبا و برای آن ها می‌شود. بذر گل کلم زینتی را در مکانی بکارید که روزانه ۶ – ۸ ساعت نور خورشید را دریافت کند. سایه ها تراکم تاج گل را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند فاصله برگ ها از هم زیاد شود و کم رنگ‌تر و نازک‌تر شوند. از این جهت نور ملایم خورید در پاییز و زمستان و اوایل بهار بهترین زمان برای شکوفایی این گل زینتی است.

دمای مناسب برای کاشت و خرید بذر گل کلم زینتی

کلم زینتی نمی‌تواند گرمای تابستان را تحمل کند. اگر در منطقه ای نگهداری می‌شود که حداکثر دمای تابستان ۲۷ درجه سانتیگراد است می‌توانید این گل زیبا را در سراسر سال مشاهده کنید. در حالیکه دمای بالای ۲۷ درجه سانتیگراد را نمی‌تواند تحمل کند اما قابلیت این را دارد که تا -۱۵ درجه سانتیگراد زنده و سرحال بماند. البته این سرد شدن هوا باید به تدریج اتفاق بیفتد زیرا سرد شدن ناگهانی سبب یخ زدگی آن می‌شود.

دمای بالای هوا سبب رشد ساقه های گیاهان جوان می‌شود در نتیجه برگ ها روی ساقه های بلند و دراز قرار می‌گیرند. ساقه های بلند و برگ های جدا از هم ظاهر زیبایی ندارد علاوه بر این گرما رنگ های زنده و براق گیاه را کدر و کم رنگ می‌کند. دمای مناسب برای ظهور زیباترین رنگ ها در برگ های کلم زینتی ۱۰ درجه سانتیگراد است.

کدام رنگ برگ در برابر سرما مقاوم تر است؟

همه ی رنگ های گل کلم زینتی در برابر سرما مفاوم هستند اما برگ هایی که واریته های قرمز بیشتری دارند مقاوم‌تر هستند. از این رو در زمستان بیشتر کلم های زینتی قرمز و صورتی را در پارک ها و باغچه ها می‌بینید. این رنگ ها بیشتر در ناحیه مرکزی گیاه وجود دارند. به همین دلیل زمانی که دمای هوا به ۱۵ درجه سانتیگراد رسید از ناحیه مرکزی رنگ سبز برگ ها به قرمز و صورتی متمایل می‌شود.

آبیاری

رطوبت دوست کلم زینتی است. از این رو خاک آن باید همیشه رطوبت کافی را داشته باشد اما مراقب باشید که خیس نباشد. زمانی که خاک خیس باشد ریشه ها به سختی نفس می‌کشند زیرا منافذی که برای هوادهی به ریشه در خاک وجود دارد با آب پر می‌شوند. این اتفاق سبب می‌شود به ریشه هوا و اکسیژن نرسد و در آب بپوسد. پس از پوسیدن ریشه تمام قسمت های گیاه به ترتیب می‌پوسند و از بین می‌روند.

اگر به موقع به گیاه آب ندهید و خاک آن خشک شود گل کلم زینتی رشد نخواهد کرد و برگ ها شروع به زرد شدن می‌کنند و پس از مدتی می‌ریزند. بنابراین به طور مکرر و به میزان کم به کلم ها آب دهید. برای این کار می‌توانید از اسپری های آب پاش برای ایجاد رطوبت در خاک استفاده کنید.

خاک مناسب برای کاشت و خرید بذر گل کلم زینتی چه ویژگی دارد؟

کلم زینتی به خاکی همواره مرطوب نیاز دارد بنابراین بهتر است از خاکی استفاده کنید که حالت اسفنجی داشته باشد و آب را مدت طولانی تری در خود نگه دارد. خاک هایی که مقدار زیادی ورمی کمپوست، پرلیت و لیکاپون دارند گزینه های مناسبی برای این گیاه هستند. زیرا علاوه بر مرطوب نگه داشتن خاک، ارگانیک و عاری از مواد شیمیایی نیز هستند و به تغذیه گیاه کمک می‌کنند.

نکته: شن و ماسه این خاک باید بسیار کم باشد.

آیا کلم ها به کود احتیاج دارند؟

خاک این گیاه باید مواد لازم برای تغذیه را در خود داشته باشد بنابراین اگر کود دهی به موقع و به اندازه کافی انجام شود این گل به خوبی رشد می‌کند. اما باید این را در نظر داشته باشید که اگر به عنوان گیاهی یک ساله به گل کلم زینتی نگاه می‌کنید بهتر است هزینه زیادی برای کوددهی در نظر نگیرید. زیرا تغذیه زیاد مانع ظهور رنگ های زیبا در برگ ها و کمبود نیتروژن باعث زردی برگ ها می‌شود.

بنابراین انواع زینتی کلم بر خلاف انواع خوراکی آن به کود زیادی احتیاج ندارد. برای کود دادن به انواع خوراکی بهتر است از کودهای ارگانیکی مانند ورمی کمپوست استفاده کنید؛ زیرا علاوه بر غنی سازی خاک محصولاتی کاملا ارگانیک در اختیار شما قرار می‌دهند. علاوه بر این هزینه خرید کود ارگانیک بسیار کمتر از کودهای شیمیایی است.

روش تکثیر گل کلم زینتی

این گیاه از طریق خرید بذر گل کلم زینتی F1 تکثیر می‌شود. این تکثیر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم یا نشاءکاری صورت می‌گیرد. زمان مناسب برای کاشت بذرها و تکثیر این گیاه اواخر تابستان و اوایل پاییز است زیرا بهتر است قبل از یخبندان آن را بکارید تا در زمستان بتواند جلوه و زیایی خود را به بهترین نحو نشان دهد. همچنین این گیاه باید قبل از یخبندان ریشه های خود را در خاک محکم کند و ریشه به عمق مناسبی از خاک برسد تا از یخ زدن آن جلوگیری شود.

نحوه کاشت بذر گل کلم زینتی به روش مستقیم

چند هفته قبل از شروع یخبندان زمین و باغچه مورد نظر برای کاشت را آماده کنید و سعی کنید از خاک های الک شده و نرم یا از نیروبرگ بچه گروت استفاده کنید. چند روز خاک را آبیاری کنید تا کاملا مرطوب باشد سپس بذر را روی سطح خاک قرار دهید. کمی بذر را فشار دهید تا هنگام آبیاری جابجا نشود یا به میزان خیلی کم خاک روی آن بریزید. بذرها را سطحی بکارید زیرا برای جوانه زنی به نور احتیاج دارند.

نکته اول: دمای مناسب برای جوانه زنی ۱۸ درجه سانتیگراد است.
نکته دوم: پس از ۲ – ۳ هفته جوانه ها را خواهید دید.

نحوه کاشت غیر مستقیم یا نشاءکاری کلم زینتی

در مکانی با دمای مناسب و رطوبت کافی سینی یا گلدان های مخصوص کاشت بذر را آماده کنید و همان طور که گفته شد از خاکی اسفنجی و نرم استفاده کنید. پس از قرار دادن بذر روی خاک مرطوب تقریبا ۳ تا ۴ هفته صبر کنید تا جوانه ها به اندازه کافی رشد کنند. زمانی که طول جوانه ها به ۷ – ۸ سانتیمتر رسید، برای نشاءکاری آماده هستند پس آن ها را به مکان اصلی منتقل کنید.

نکته اول: نشاءها را به فاصله ۵۰ الی ۶۰ سانتیمتر از هم بکارید.

نکته دوم: کاشت نشا به طور مستقیم در زمین اصلی باعث رشد بهتر و سریع تر آن می‌شود.

نکته سوم: نقطه رشد این گیاه و سایر گیاهان با رشد طوقه ای هنگام انتقال به زمین اصلی نباید زیر خاک قرار گیرد زیرا گیاه دیگر رشد نمی‌کند و از بین می‌رود. بنابراین کمی این گیاه را سطحی تر بکارید.

نکته چهارم: برای اینکه گیاه به حداکثر اندازه خود برسد ۱۱ – ۱۴ هفته طول می‌کشد.

آفات و بیماری های گل کلم زینتی

برگ های گل کلم در هم پیچیده هستند از این رو آفات به راحتی در بین برگ ها پنهان می‌شود و خیلی سریع خود را تکثیر می‌کند. شته، تریپس، سوسک های ککی، حلزون ها و لارو پروانه آفاتی هستند که به کلم زینتی حمله می‌کنند. برای از بین بردن و پیشگیری از آفات در قدم اول باید از خاک عاری از آفات و میکروب ها استفاده کرد. در قدم دوم نیز از سموم تماسی یا سیستمیک استفاده کنید البته انواع سیستمیک برای گیاهانی مانند کلم که برگ های پیچ خورده دارند، بهتر است.

برای مبارزه با لارو پروانه ها نیز از سم لاروین یا دیازنیون استفاده کنید. بیماری های ویروسی و قارچی نیز ممکن است باعث آسیب به گل کلم شود. بیماری هایی مانند بوتریتیس (Botrytis cinerea)، لکه برگی و سفیدک پودری.